ફોર-સ્ટ્રોક  એન્જિન

 

ફોર-સ્ટ્રોક  એન્જિન એ આંતરિક કમ્બશન (આઈસી) એન્જિન છે જેમાં ક્રેન્કશાફ્ટ ફેરવતા પિસ્ટન ચાર અલગ સ્ટ્રોક પૂર્ણ કરે છે. સ્ટ્રોક એ બંને દિશામાં, સિલિન્ડરની સાથે પિસ્ટનની સંપૂર્ણ મુસાફરીનો સંદર્ભ આપે છે. ચાર અલગ સ્ટ્રોક કહેવામાં આવે છે:

(૧)ઇનટેક: ઇન્ડક્શન અથવા સક્શન તરીકે પણ ઓળખાય છે. પિસ્ટનનો આ સ્ટ્રોક ડેડ સેન્ટર (ટી.ડી.સી.) થી શરૂ થાય છે અને નીચે ડેડ સેન્ટર (બી.ડી.સી.) પર સમાપ્ત થાય છે. આ સ્ટ્રોકમાં ઇનટેક વાલ્વ ખુલ્લી સ્થિતિમાં હોવી આવશ્યક છે જ્યારે પિસ્ટન તેની નીચેની ગતિ દ્વારા સિલિન્ડરમાં વેક્યુમ પ્રેશર ઉત્પન્ન કરીને હવાના બળતણ મિશ્રણને સિલિન્ડરમાં ખેંચે છે. પિસ્ટન વિરુદ્ધ નીચેની ગતિ દ્વારા હવા ચૂસી લેવામાં આવી રહી હોવાથી પિસ્ટન નીચે તરફ જઇ રહ્યો છે.

(૨)કમ્પ્રેશન: આ સ્ટ્રોક બી.ડી.સી.થી શરૂ થાય છે, અથવા ફક્ત સક્શન સ્ટ્રોકના અંતમાં, અને ટી.ડી.સી. પર સમાપ્ત થાય છે. આ સ્ટ્રોકમાં પિસ્ટન પાવર સ્ટ્રોક (નીચે) દરમિયાન ઇગ્નીશનની તૈયારીમાં વાયુ-બળતણ મિશ્રણને સંકુચિત કરે છે. આ તબક્કા દરમિયાન ઇન્ટેક અને એક્ઝોસ્ટ બંને વાલ્વ બંધ છે.

(૩)દહન: શક્તિ અથવા ઇગ્નીશન તરીકે પણ ઓળખાય છે. આ ચાર સ્ટ્રોક ચક્રની બીજી ક્રાંતિની શરૂઆત છે. આ સમયે ક્રેન્કશાફે સંપૂર્ણ 360 ડિગ્રી ક્રાંતિ પૂર્ણ કરી છે. જ્યારે પિસ્ટન ટી.ડી.સી. (કમ્પ્રેશન સ્ટ્રોકનો અંત) કોમ્પ્રેસ્ડ એર-ફ્યુઅલ મિશ્રણ સ્પાર્ક પ્લગ (ગેસોલીન એન્જિનમાં) દ્વારા અથવા ઉચ્ચ કમ્પ્રેશન (ડીઝલ એન્જિન) દ્વારા ઉત્પન્ન થતી ગરમીથી, પી.એસ.ટી.ને બી.ડી.સી. આ સ્ટ્રોક ક્રેન્કશાફ્ટને ફેરવવા માટે એન્જિનમાંથી યાંત્રિક કાર્ય ઉત્પન્ન કરે છે.

(૪)એક્ઝોસ્ટ: આઉટલેટ તરીકે પણ ઓળખાય છે. એક્ઝોસ્ટ સ્ટ્રોક દરમિયાન પિસ્ટન ફરી એક વખત બી.ડી.સી. ટી.ડી.સી. જ્યારે એક્ઝોસ્ટ વાલ્વ ખુલ્લો હોય છે. આ ક્રિયા એક્ઝોસ્ટ વાલ્વ દ્વારા વિતાવેલા હવા-બળતણ મિશ્રણને બહાર કા .ે છે.